Vitamin B – một trong những thành phần quan trọng, cần thiết cho mọi đối tượng. Chất này tham gia vào chuyển hóa và có mặt trong đa số các hoạt động sống của cơ thể. Thiếu hay thừa vitamin nhóm B đều gây ảnh hưởng không mong muốn đến sức khỏe. Bài viết này sẽ cung cấp những kiến thức cần thiết để bạn hiểu rõ hơn về vai trò và cách bổ sung loại Vitamin này.
Vitamin B nghĩa là gì?
Vitamin B là một loại vitamin thiết yếu được xếp loại vào nhóm tan trong nước. Trong cơ thể, thành phần này không chỉ giữ một mà có nhiều vai trò quan trọng bởi nó có liên quan đến quá trình trao đổi chất và tham gia vào các hoạt động, sự phát triển của hệ thần kinh.
Bên cạnh đó còn có tác dụng với nhiều cơ quan khác trong cơ thể trong đó có cả da và tóc. Vitamin loại B còn là nguyên liệu cần thiết để quá trình chuyển hóa thức ăn diễn ra thuận lợi. Thức ăn khi đưa vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành các chất mà cơ thể chúng ta có thể hấp thụ tạo năng lượng. Tóm lại vitamin nhóm B có nhiều ý nghĩa trong việc điều hòa các phản ứng hóa học của các enzyme hay các protein.
Vai trò của vitamin B đối với cơ thể
Như đã nói ở trên vitamin thuộc nhóm B xuất hiện trong nhiều quá trình hoạt động của cơ thể vì thế nó đóng vai trò rất quan trọng. Loại Vitamin này có liên quan đến quá trình tạo máu cũng như sự phát triển của tế bào vì thế nếu thiếu chất này sẽ tăng khả năng đột quỵ. Ngoài ra Vitamin nhóm B cũng giúp não và hệ thần kinh hoạt động hiệu quả hơn.
Chất này là thành phần giúp cơ thể con người chuyển hóa các chất: đường, đạm và chất béo cần thiết. Chưa dừng lại ở đó, Vitamin nhóm B còn giúp duy trì sự phát triển của da, lông, tóc cho đến tế bào phức tạp hơn ở sợi thần kinh, tế bào máu, hệ miễn dịch, tuyến nội tiết và hệ tiêu hóa…
Lưu ý là nhóm Vitamin này là phức hợp của 8 loại vitamin có thể tan trong nước. Chúng sẽ hoạt động như một đội trong cơ thể người vì thế chỉ nạp vitamin B là chưa đủ. Ngoài việc đủ liều chúng ta còn phải cân bằng giữa tỉ lệ các tiểu loại để sức khỏe được đảm bảo.
Các nhóm vitamin B quan trọng cho sức khỏe
Vitamin B được chia thành nhiều tiểu loại, mỗi loại sẽ có công dụng và chức năng khác nhau. Chúng tham gia vào những quá trình khác nhau của cơ thể và cũng đến từ những thực phẩm khác nhau. Các chuyên gia y tế khuyến cáo, một chế độ ăn lành mạnh và cân bằng cần bổ sung đủ các vitamin nhóm này, đặc biệt là trẻ nhỏ. Cách phân loại và công dụng chi tiết của những loại Vitamin thuộc nhóm B đặc biệt quan trọng và cơ thể có nhu cầu cao.
Vitamin B1 và B2
Vitamin nhóm B1 còn có tên gọi khác là thiamin còn B2 cũng được biết đến nhiều với tên gọi là riboflavin. Hai chất này là những vitamin giúp chuyển hóa thức ăn thành năng lượng cho hoạt động sống. B1 có nhiều lợi ích cho hệ thần kinh còn tác dụng chủ yếu của B2 là giúp duy trì khả năng thị giác.
Nguồn cung cấp Vitamin B tiểu loại B1 và B2 tốt nhất và dồi dào nhất là những loại ngũ cốc nguyên hạt. Riêng riboflavin thì có nhiều trong trứng, sữa và các loại rau có màu xanh đậm. Đối với trẻ em trong độ tuổi từ 1-3, lượng vitamin gồm B1 và B2 được khuyến cáo là 0.5 mg. Khi bé trong độ tuổi từ 4-8 thì cần tăng liều lượng lên 0.6 mg.
Thực phẩm chúng ta dùng hằng ngày đã chứa sẵn nhiều vitamin B1 và B2 do đó không có nhiều trường hợp cơ thể thiếu hai chất này. Tuy nhiên những người nghiện rượu sẽ có khả năng cao thiếu vitamin nhóm B1 và B2, dẫn đến các triệu chứng như lơ mơ hay có các vết nứt dọc thành miệng.
Vitamin B3
Vitamin nhóm B3 hay niacin cũng là chất giúp chuyển hóa thức ăn thành năng lượng với vai trò chính là giúp ăn ngon miệng hơn và tiêu hóa tốt hơn. Vitamin nhóm B3 có nhiều trong các thực phẩm như: thịt gà, cá, gan, các loại thịt đỏ, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu.
Nếu trẻ 1-3 tuổi liều lượng B3 được khuyên dùng hằng ngày là 6mg. Trẻ em trong độ tuổi từ 4-8 tuổi cần bổ sung đủ 8mg B3 mỗi ngày. Việc thiếu hụt vitamin B loại này có thể khiến bạn dễ bị buồn nôn và râm ran khắp bụng, nghiêm trọng hơn có thể gây rối loạn ý thức.
Vitamin nhóm B6
Vitamin nhóm B6 hay pyridoxine cũng như nhiều loại Vitamin B khác là tham gia chuyển hóa thức ăn thành năng lượng. Nhưng hiệu quả chính của chất này là giúp cơ thể chống lại nhiễm khuẩn. Đối tượng cần đặc biệt chú ý bổ sung lượng B6 vừa đủ là phụ nữ mang thai và cho con bú.
Vitamin nhóm B6 được tìm thấy nhiều trong đậu xanh, cá ngừ, cá hồi, ngũ cốc nguyên hạt. Ngoài ra bạn cũng có thể bổ sung loại Vitamin B này thông qua ăn gan bò, thịt bò xay, ức gà, dưa hấu, khoai tây, rau bina.
Nếu để trẻ thiếu hụt vitamin nhóm B6, khả năng thiếu máu rất cao, bên cạnh đó còn có các triệu chứng về da gây nguy hiểm như ban đỏ hoặc vết nứt quanh miệng. Thậm chỉ có thể mắc các triệu chứng nghiêm trọng hơn như trầm cảm, lơ mơ, buồn nôn, dễ nhiễm trùng và viêm da.
Vitamin B9
Vitamin nhóm B9 có tên gọi khác là acid folic có hiệu quả kích thích sản sinh tế bào hồng cầu. Nếu thiếu vitamin B này cơ thể người bệnh thường mắc phải tiêu chảy và thiếu máu. Phụ nữ mang thai cần bổ sung đủ vitamin B9 để giảm thiểu khả năng mắc dị tật thai nhi.
Bạn có thể bổ sung chất này bằng thực đơn có chứa thịt, củ cải tía, các loại quả họ cam chanh, cá, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, gan và thận động vật….
Vitamin B12
Vitamin nhóm B12 hay cobalamin góp phần vào quá trình điều hòa hệ thần kinh và tạo lập tế bào máu. Vitamin nhóm B12 có nhiều trong các loại thịt đỏ, cá, sò, giáp xác, gan, thận, sữa và các sản phẩm từ. Nếu thiếu vitamin thuộc nhóm B12 gây thiếu máu, lơ mơ ở người già nghiêm trọng hơn là sa sút trí tuệ, trầm cảm, rối loạn hành vi… Chú ý là các tổn thương ở hệ thần kinh do thiếu vitamin B12 thường không thể phục hồi vậy nên bổ sung đủ chất này là vô cùng quan trọng.
Vitamin B có lợi ích gì đối với sức khỏe từng đối tượng?
Những vitamin nhóm B quan trọng với sự phát triển của cơ thể từ khi còn ở trong bụng mẹ cho đến khi già đi. Trẻ em, mẹ bầu đang mang thai, người lớn tuổi, người ăn chay người bệnh, người mới phẫu thuật xong là những đối tượng đặc biệt không thể thiếu vitamin B. Cùng tìm hiểu loại vitamin đặc biệt này có lợi ích gì cho sức khỏe của những đối tượng trên nhé!
Phụ nữ mang thai
Vitamin nhóm B đặc biệt quan trọng chuyên gia khuyên rằng thai phụ nên uống ít nhất 400mcg axit folic mỗi ngày cả trong giai đoạn trước khi mang thai và trong thai kỳ. Bổ sung bằng cách uống viên uống vitamin là tốt nhưng phụ nữ mang thai cũng cần tiêu thụ folate ở dạng tự nhiên bằng việc sử dụng thực đơn chứa các nguồn thực phẩm giàu vitamin B. Loại Vitamin nhóm B quan trọng nhất với phụ nữ mang thai là B12 vì thiếu chất này có thể dẫn đến sảy thai, thai nhẹ cân, tăng huyết áp ở mẹ, thậm chí là gây ra các bất thường của thai nhi, tăng khả năng mắc dị tật.
Người ăn chay
Chế độ ăn chay có khả năng làm tăng nguy cơ thiếu hụt lượng B12 lớn. Bởi phần trên đã chia sẻ là loại vitamin này lại có nhiều trong các loại thực phẩm từ động vật như thịt, trứng và sữa. Nếu bạn hoàn toàn không ăn được những thực phẩm này cần sử dụng thực phẩm bổ sung B2 để cơ thể hoạt động bình thường.
Bệnh nhân từng phẫu thuật cắt dạ dày
Bệnh nhân đã trải qua phẫu thuật cắt dạ dày là đối tượng cần bổ sung đủ lượng vitamin B. Nghiên cứu chỉ ra rằng sau phẫu thuật này người bệnh sẽ có nhiều nhu cầu về vitamin nhóm B12 hơn hẳn. Để cơ thể hoạt động tốt, sức khỏe được đảm bảo thì các bệnh nhân này cần bổ sung theo chỉ định của bác sĩ.
Người cao tuổi
Những người từ 65 tuổi trở lên cũng là đối tượng đặc biệt cần bổ sung các vitamin nhóm B với nhiều lợi ích khác nhau. Người lớn tuổi cần vitamin B để tăng cường sự khỏe mạnh cho hệ thần kinh và hệ tiêu hóa. Đặc biệt, nếu người già thiếu vitamin nhóm B12 sẽ bị thiếu máu, lơ mơ hay nặng hơn là sa sút trí tuệ, trầm cảm, rối loạn hành vi…
Cách bổ sung vitamin B cho trẻ
Cách tốt nhất để bổ sung vitamin nhóm B cho bé là chú ý chế độ ăn uống hàng ngày, cân đối các loại thực phẩm chứa loại Vitamin này. Một số món ăn giàu dinh dưỡng và ngon miệng mẹ có thể thêm vào thực đơn của bé là:
- Cơm cuộn cùng rau và thịt xào: Bổ sung thêm loại nước sốt yêu thích của con để tăng thêm hương vị cho món ăn.
- Bánh mì kẹp thịt gà, cà chua và rau xà lách: Đừng quên làm nóng bánh mì bằng chảo hoặc máy nướng bánh tạo độ nóng giòn kết hợp với các thành phần khác làm bé thích thú.
- Trứng luộc và một cốc sữa tươi: Đây là bữa ăn nhẹ đơn giản mẹ có thể chuẩn bị nhanh chóng nhưng chứa rất nhiều vitamin B cần thiết.
- Tráng miệng với sữa chua trộn với trái cây cắt nhỏ như chuối, nho, dưa hấu,… Ngoài ra còn có các món yêu thích của trẻ nhỏ như sinh tố bơ, dưa hấu, nước cam vừa thơm ngon, được bé yêu thích lại còn chứa nhiều vitamin.
Một số trường hợp thiếu vitamin nhóm B có thể sử dụng viên uống trực tiếp để con luôn có đủ chất này. Chú ý phải tuân theo đúng liều lượng bác sĩ đã kê cho con với chẩn đoán thiếu loại Vitamin nào trong nhóm B. Nếu không có chẩn đoán thiếu hụt chất này thì bố mẹ không nên tự ý cho trẻ uống vitamin để bổ sung, tránh tình trạng quá liều cũng sẽ gây nguy hiểm.
Lời kết
Trên đây là những kiến thức cơ bản về Vitamin B nói chung và mỗi loại Vitamin trong nhóm B. Tuy chất này không được “nổi tiếng” như những loại Vitamin khác nhưng luôn là dưỡng chất cần thiết và đặc biệt quan trọng với sức khỏe. Mong rằng bài viết đã giúp bạn hiểu hơn về thành phần này từ đó đưa ra một thực đơn dinh dưỡng hợp lý để cơ thể luôn có đủ vitamin B.